Bezoek aan Gdynia museum te Axel

Zoals velen van jullie wel weten zijn er een aantal amateurs uit onze regio niet alleen actief in amateurradio maar ook verwoed 4WD-rijder én geïnteresseerd in de krijgsgeschiedenis in en rond ons land. Naast een tweetal lange weekenden per jaar (de “expedities”) die daar geheel in het teken van staan worden er ook altijd een paar kortere dagtrips ondernomen.

Zaterdag 29 december stond er weer zo’n mini-expeditie op het programma, deze keer in de buurt, n.l. Axel. Daar werd het Gdynia Oorlogsmuseum bezocht dat speciale aandacht geeft aan de verwikkelingen in Zeeuws Vlaanderen tijdens de Tweede Wereldoorlog, met de Poolse bevrijders in de hoofdrol. Het is een particulier museum van behoorlijke omvang met een uitgebreide collectie van voertuigen en allerlei militaria uit die tijd. Sommige stukken zijn zelfs uniek voor Nederland!

Radio

Voor ons radioamateurs is het natuurlijk interessant om de aanwezige zenders en ontvangers te bekijken. Nu, deze waren volop aanwezig. Naast een aantal onvermijdelijke “19-sets” viel het oog van schrijver dezes op een zend- en ontvanginstallatie die hij nog niet eerder was tegengekomen. Het opschrift op de zender was “T-14H/TRC-1” en op de bijbehorende ontvanger “R-19H/TRC-1” en het werd gefabriceerd door the Hallicrafters Company. Op de set was een 3 elements richtantenne aangesloten wat zou duiden op gebruik in het VHF-segment van het frequentie spectrum.

Thuis gekomen werd de internet zoekmachine eens ingeschakeld om wat meer van deze TRX te ontdekken. Het blijkt te gaan om een enkelkanaals kristal gestuurde ontvanger en zender, welke gebruikt kan worden tussen 70 en 100 MHz in de mode FM. De ontvanger was een Super Heterodyne ontwerp. De set wordt gevoed met de bekende Amerikaanse spanning, dus 115 Volt wisselspanning bij een netfrequentie van 60 Hz. Hiervoor zal dus zeker een aggregaat(je) zijn gebruikt. Ze werden vanaf 1944 gemaakt, maar getuige een manual uit 1951 dat op internet was te vinden zijn ze nog lang na WOII daadwerkelijk gebruikt.

Getuige datzelfde manual kon de set in diverse configuraties gebruikt worden, bijv. als 4 kanaals telefonie verbinding of als een soort relaisstation. Bij de complete set kon ook nog een versterker (Amplifier AM-8) worden ingezet die het vermogen van de zender van max. 40 Watt opkrikte naar 200 Watt. In zowel de zender als de ontvanger was een temperatuur gestuurde ventilator aanwezig zodat de set ook in warmere klimaten kon worden gebruikt. De bijbehorende antenne heeft het typenummer AS-19.

In het zeer uitgebreide manual (429 pagina’s!) staan diverse mogelijke configuraties vermeld en hoewel schrijver geen echte kenner is op het gebied van “groene radio” lijkt dit een voor die tijd zeer modern stukje radiotechniek te zijn. Je ziet het, onze expedities zijn altijd op meerdere terreinen zeer interessant te noemen!

Museum-info

Tot slot nog wat algemene informatie over het museum, zoals te vinden op de website www.oorlogsmuseumgdynia.nl.

Het Oorlogsmuseum Gdynia is een product van de collectie van verzamelaar Mario Maas uit Axel. Vanaf zijn zesde jaar begon hij met het verzamelen van spullen die te maken hebben met de Tweede Wereldoorlog. In de loop der jaren groeide Mario’s verzameling uit tot een unieke collectie.

Mario vond dat er slechts één ding ontbrak: deze voor Zeeuwsch-Vlaanderen unieke collectie moest gedeeld kunnen worden met het grote publiek.

In 2004 wist Mario dit streven te realiseren. Ter ere van de zestigjarige viering van de bevrijding van Axel opende Mario in zijn schuur aan de Tweede Verkorting zijn privé-museum. In totaal beslaat de oppervlakte van het museum nu reeds 1000 vierkante meter. Ter plaatse zijn er nog voldoende mogelijkheden om het museum nog verder uit te breiden. Er is een stichting van louter vrijwilligers opgericht om het museum te beheren.

Het museum bevindt zich op een passende plaats. In september 1944 werd in de omgeving van de schuur hevig gevochten tussen de Polen en de Duitsers. Mario’s huidige schuur aan de tweede Verkorting overleefde als enige de heftige beschietingen. Ook was het gebied rond de schuur door de Duitsers onder water gezet om de Geallieerde opmars te belemmeren.

De stichting is thans bezig met de verdere professionalisering van het museum. Momenteel richten we ons tot de zogenaamde Slag om de Schelde die tussen september en november 1944 plaatsvond in Zeeland. We zullen vooral aandacht besteden aan de gevechten in Zeeuwsch-Vlaanderen en Axel in het bijzonder en deze plaatsen in een groter historisch perspectief.

Verder willen we het museum voorzien van documentatie om de collectie toegankelijker te maken voor een groter publiek. We willen informatie-borden laten maken en de objecten ordenen aan de hand van historische thema’s.