Geslaagde activering Oorlogshoofdkwartier Dishoek

Nieuw-Namen (PA75NN), Koewacht (PA75LK), Eede-Aardenburg (PA75KLE), Oostburg (PA75BBGB), Vlissingen (PA75PARE) en Wilhelminadorp (PA75GOLF). Het waren de andere locaties die in Zeeland ook QRV waren gedurende het weekend van 20 en 21 april 2024, het weekend van het Verdedigingserfgoed. Het zevende zendstation was dat weekend gevestigd in Dishoek waar PA75NAVO te gast was bij Bunkerverhalen.

Bunkerverhalen staat voor het bunkercomplex in de Zeeuwse duinen, onderdeel van de Atlantikwall. Na de Tweede Wereldoorlog kregen veel voormalige Duitse bunkers een tweede leven gedurende de Koude Oorlog, zo ook het complex Dishoek. Samen met het complex in Zwanenburg vormde dit het Oorlogshoofdkwartier. Door de ontwikkelingen in de Oost-West verhoudingen, trad Nederland toe tot de NAVO en nam op zich om in bondgenootschappelijk verband de onschendbaarheid van het eigen grondgebied en van het Europese vasteland te verdedigen. Gedurende het weekend van 20 en 21 april hebben we een stukje van het “hergebruik” tijdens de periode van het OHK toegelicht aan het publiek.

Flink stuk organisatie

En natuurlijk ging hier een flink stuk organisatie aan vooraf. Met de ervaring van het PA60CUBA weekend (2022) konden we de poppetjes al snel invullen want gezien het onderwerp en locatie van PA75NAVO (we hadden de roepnaam al snel vast gelegd) was er zeker weer animo van veel luister- en zendamateurs om dit weekend deel te nemen. Via de afdelingsbijeenkomsten en de Deltaloep evenals de website’s kon iedereen goed op de hoogte worden gehouden. Later kwam de nieuwsbrief voor de deelnemers die zich hadden opgegeven.

En zo was het rap vrijdag 19 april. Voertuigen afgeladen met antennes en coaxkabels, apparatuur en folders, luchthaken en ty-wraps, ducktape en Jan-Willempjes. Maar ook gevulde jerrycans met water, de uitgebreide tijdlijn, brandblussers en BHV materiaal, noem het maar op. Het opbouwteam was wederom een verzameling van kundigen die ieder op zijn manier zijn bijdrage kon leveren, zoals Louis PA0LCE (alles-kundige), Peter PA11578 (facilitair-kundige), Johan PE1RHC (RACAL-kundige), Wijnand PA3HFJ (ICT-kundige), Cor PE1PTQ (tijdlijn-kundige), Dan PA1FZH (crypto-kundige) en Michel PD4AVO (veiligheidskundige). Terwijl de ene groep in de Hospitaalbunker (M159) aan de slag ging met het inrichten van de cryptohoek en de tijdlijn, begon de andere groep bovenop de Munitiebunker (M145) met het opbouwen van de verschillende mastjes en antennes zoals een FD-4, een X-200 (VHF/UHF) en een spriet-antenne voor RX. Binnen werden de verschillende ruimten ingericht voor het luisterstation waaronder een RACAL 17 receiver, een GRC-9 en een Wireless set no.19. Daarnaast kwam het HF station (PA75NAVO) met de Yaesu FT-891. Weer daarnaast kwam het station van DRCO waar men met een TM-V71E transceiver op VHF en UHF verbindingen gaan onderhouden. Om alvast de route te inspecteren komt Bill PD5BS nog even langs op de fiets. Het blijkt vanuit de verschillende woonkernen prima aan te rijden naar Dishoek! Met vier uurtjes was alles ingericht, inclusief de voorbereidingen voor de facilitaire hoek waarvandaan dit weekend de inwendige mens aandacht zou gaan krijgen.

Tijdelijke regen

Na een goede nacht slapen laat het ochtendgloren wat bewolking en enkele druppels zien. Gelukkig is de regen maar tijdelijk, de wind zal zich vandaag (zaterdag 20 april) wél laten voelen. Maar dat is normaal in Zeeland, zeker langs de Walcherse kust. Al om 09.00 uur is de crew in de weer, nog geen kwartier later volgt de Safety-meeting waarin de laatste informatie wordt gedeeld met de deelnemers. Naast de opbouwcrew van vrijdag zijn vandaag meer mensen aanwezig om alle bezoekers in beide bunkers te woord te staan. Zo krijgen Louis PA0LCE, Cor PE1PTQ en Dan PA1FZH vandaag assistentie van Menno PD1ML. Samen zullen zij in de hospitaalbunker uitleg geven bij de telex, de beide crypto toestellen, de Mijnen Uitkijk Dienst (MUD) en de uitgebreide tijdlijn. Ook Paul (swl) is vandaag weer aanwezig, hij heeft samen met Michel PD4AVO een vrije rol en praat veel met bezoekers op zoek naar de mooie verhalen van weleer. Daarnaast faciliteren zij samen ter ondersteuning en waken zij over ieders veiligheid op het Bunkerterrein.

Getriggerd door Omroep Zeeland

Volgens afspraak arriveert Omroep Zeeland om 09.30 uur om samen met Dan op pad te gaan. Allereerst worden er beneden én boven beelden geschoten voor tijdens het interview, daarna volgt er een uitleg door Dan. Een dag later zou blijken dat veel bezoekers op zondag waren getriggerd door de uitzending van Omroep Zeeland op zaterdag. De boodschap dat men ook op zondag de locatie in Dishoek kon bezoeken zou (bleek later) veel mensen doen besluiten om langs te komen.

Centraal op het plein (bij de ingang) is de inkom waar de bezoekers (na het betalen van de entree bij Suzan) een hartelijk welkom krijgen van Karin PA2KM. Zij geeft een korte toelichting waarvoor we vandaag hier zijn en wat er zoal te zien is. Dat dit op een bijzonder goede wijze wordt gedaan, blijkt wel uit de opmerkingen van de bezoekers als ze in de Hospitaalbunker aankomen en de aanwezigen hun verhaal starten met een inleiding; “ja dat heeft die mevrouw bij de ingang al verteld!” Verderop op het plein is het zenuwcentrum van de facilitaire organisatie. John is als aanspreekpunt van stichting Bunkerverhalen aanwezig, en verzorgt dit weekend de toegang naar alle onderdelen. Daarnaast zijn Peter PA11578 en Kim PD2KIM aanwezig voor de inwendige mens. Koffie en thee worden doorlopend geschonken én rondgebracht. Rond de middag worden de broodjes belegd en verspreid. Later in de middag volgen nog lekkere krentenbollen en een zoete versnapering. Met de koude wind zijn de warme dranken een welkome aanvulling, óók bovenin de munitiebunker.

RACAL- en morse signalen

En nog voor dat de bezoekers binnenlopen in de munitiebunker horen zij buiten al signalen. Deze signalen komen o.a. uit bijvoorbeeld de RACAL 17 receiver waar Johan PE1RHC de belangstellenden én nieuwsgierigen kan uitleggen welke apparatuur er zoal heeft gestaan in deze bunker t.b.v. de Koninklijke Marine. Maar ook de naastliggende 19-set en GRC-9 krijgen voldoende aandacht. Iets verderop klinken weer andere signalen: het zijn morsetekens die Robert PA3GEO laat klinken. Wijnand PA3HFJ logt ze net zo snel als dat Robert aan het seinen is. Om beurten zijn zij als PA75NAVO te horen op de korte golf. Enerzijds Robert met CW, anderzijds Wijnand met SSB. En dit op verschillende banden. Zoals altijd is ook dit keer de seinsleutel met sounder weer in trek bij de jeugd.

Vanuit de ruimte daarnaast zijn leden van DRCO, VERON en VRZA druk met communiceren via VHF en UHF. Aldaar wordt door o.a. Bram PD1ABK en Bill PD5BS uitleg gegeven over de (nood)communicatie in Zeeland evenals de mogelijkheden van het communiceren via repeaters. Maar ook scanners ontbreken niet, menig bezoeker herkent op de andere speaker Centrale Vlissingen en Traffic Center Steenbank…..

De zaterdag verloopt verder prima. Menig bezoeker had ons gevonden via Facebook of de nieuwsbode. Opvallend is dat veel mensen iemand hebben gekend die bij de Bescherming Bevolking heeft gezeten, of bijvoorbeeld bij de Marine. Zij putten nog uit de kennisoverdracht die opa of pa heeft verteld in een ver verleden. Daarom is het juist zo leuk voor het nageslacht om nu kennis te kunnen nemen van wat zich zoal afspeelde op de verschillende locaties waaronder ook Dishoek. Bijna iedereen kende het bestaan van het bunkercomplex wel vanuit de Tweede Wereldoorlog maar slechts weinigen kenden het verhaal van de dertig jaar daarna.

Dag 2 met veel bezoekers

Als op zondag de wekker gaat, regent het weer, in een deel van Zeeland. Echter de buienradar laat zien dat het vanmorgen al droog zal blijven, en dat voor de rest van de dag. En dat is goed nieuws! Terwijl Louis PA0LCE vandaag aanwezig is op de Mercuur (PA75PARE) zal Bill WB4Z ons vandaag in Dishoek vergezellen. Samen met Robert en Wijnand zal Bill achter het HF station plaatsnemen. Met name de punten en de streepjes zullen via de Bencher de ether gaan vullen. En ook vandaag trekt het menig bezoeker naar deze locatie die voor iedereen interessant is én blijft. Want zoals eerder aangegeven heeft het tv-item op het nieuws van Omroep Zeeland ons heel goed gedaan. Veel bezoekers kozen er zondag voor bij ons langs te komen n.a.v. de nieuwsuitzending. Hulde voor de uitnodigende woorden van Dan! En natuurlijk ook zondag hulde voor de catering, dit keer was Peter vergezeld met Elna die speciaal voor de crew een lekkere appeltaart had gemaakt. We hebben ervan genoten!

Stichting Erfgoed Koude Oorlog

Op zondag kwam ook het bestuur van de Stichting Erfgoed Koude Oorlog (SCEKO) langs in Dishoek. Zij hadden speciaal geen openstelling op zondag zodat zij zelf op pad konden gaan langs verschillende locaties op Walcheren waaronder onze locatie Dishoek en de Marinekazerne in Vlissingen. Ze waren te herkennen aan hun uniform uit de tijd van de Koude Oorlog. Trots liepen ze bij de ingang voorbij hun mooie logo wat op de vlag wapperde. En dat niet alleen bij ons, maar ook op al die andere locaties in Nederland.

Waren er zaterdag ruim 100 bezoekers, op zondag waren dat er ruim 250 wat een totaal van 350 bezoekers bracht aan het Bunkercomplex in Dishoek. De verschillende operators van het special eventstation PA75NAVO hebben 284 verbindingen gemaakt op HF en 31 verbindingen op VHF. Al met al was het een ontzettend leuk weekend waar we een bijdrage hebben kunnen leveren aan het weekend van het Verdedigingserfgoed.

Een openstelling als dit kost veel tijd van alle betrokkenen maar we kunnen terugkijken op een goed besteed weekend, waarbij we niet alleen aandacht besteedden aan de Tweede Wereldoorlog en de Koude oorlog, maar ook het zend-amateurisme en noodcommunicatie onder de aandacht konden brengen.

Dank aan alle medewerkers en alle uren die in de voorbereiding zijn gestopt en uiteraard ook grote dank aan John en Suzan van stichting Bunkerverhalen voor het ter beschikking stellen van het prachtige complex in Dishoek.

Dit verslag is een co-productie van Michel PD4AVO en Dan PA1FZH. Naar goed gebruik zijn er ook tijdens deze activiteiten weer veel foto’s gemaakt. In ons Fotoboek kun je zien wat er allemaal te doen was.

Een kort videoverslag van onze activiteiten is te zien op de website van Omroep Zeeland.

De delegatie van de eerder genoemde Stichting Erfgoed Koude Oorlog heeft ook een leuke video gemaakt die op YouTube is te bekijken.