De magnetische noordpool verschuift sneller dan ooit gemeten

Ik zie de gefronste wenkbrauwen van de lezer voor mij bij het lezen van deze berichtkop. Wat heeft de magnetische noordpool nu weer met het radio-amateurisme te maken? Maar als je dan bedenkt dat, ook in onze contreien, amateurs zich regelmatig bezig houden met de kunsten der vossenjagen, en dat daarbij – als je het goed wil doen – een kompas komt kijken, dan gaat er wellicht toch een lampje branden!

Het is daarom dat ik onderstaand artikel dat op 30 januari verscheen op de NOS website interessant vond om met jullie te delen. Want we willen natuurlijk wel dat onze vossenjagers ook in de toekomst op tijd de vos kunnen vinden ;-). Bekijk ook vooral het bijbehorende filmpje met verdere uitleg.

Mysterieuze verschuiving

De magnetische noordpool, de plek waar een kompas naartoe wijst, is bezig met een mysterieuze verschuiving. Hij verschuift zo snel, dat alle kompassen en meetinstrumenten aangepast moeten worden. Vandaag is de deadline voor wetenschappers om dat voor elkaar te krijgen, zodat het ‘World Magnetic Model’, waar alle navigatiesystemen mee werken, weer up-to-date is.

Normaal gesproken krijgt dat model eens in de vijf jaar een update, maar het magneetveld schuift nu zo snel op dat de tussentijdse update nodig is om ervoor te zorgen dat we op onze juiste bestemmingen blijven aankomen.

De magnetische noordpool lag altijd in het noorden van Canada, maar nu beweegt hij richting Siberië

“We zijn gewend dat die ongeveer 5 tot 10 kilometer per jaar verandert, maar de afgelopen twee jaar is dat 55 kilometer per jaar. Dat is sneller dan dat we ooit gemeten hebben”, zegt Lennart de Groot van de universiteit Utrecht in het NOS Radio 1 Journaal. “De magnetische noordpool lag altijd in het noorden van Canada, maar nu beweegt hij richting Siberië.”

De magnetische noordpool is dus niet één vast punt op de kaart. Waarom is die pool zo belangrijk voor ons, en waarom verschuift hij nu zo snel? We leggen het uit in deze video:

Bronvermelding: https://nos.nl/artikel/2269702-de-magnetische-noordpool-verschuift-sneller-dan-ooit-gemeten-hoe-zit-dat.html

Declinatie of Variatie

Bij de kenners van deze materie zijn de begrippen declinatie en variatie in relatie tot een kompas wel bekend. Deze hebben n.l. alles te maken met bovenstaand verhaal. Lees hieronder de informatie die Wikipedia ons hierover verschaft. Weet je trouwens dat je bij een wat duurder kompas (bijvoorbeeld van het merk “Recta”) de declinatie vaak zelf kunt aanpassen? Je hoeft dus zeker niet altijd een nieuwe kompas aan te schaffen om dit fenomeen te corrigeren!

De magnetische declinatie of variatie van een kompas wordt veroorzaakt doordat de geografische polen en de geomagnetische polen een zekere afstand van elkaar liggen. De geografische pool valt samen met de draai-as van de aarde, voor de geomagnetische pool van het aardmagnetisch veld is dat niet het geval.

Weet je trouwens dat je bij een wat duurder kompas de declinatie vaak zelf kunt aanpassen?

Oriënteert men zich met een kompas op de richting van de geomagnetische pool, dan is er afhankelijk van de locatie op aarde een verschil met de richting van de geografische pool. Dit verschil, de magnetische declinatie, is niet steeds hetzelfde, maar hangt af van waar op aarde men zich bevindt.

De declinatie of variatie heeft een eigen waarde en een eigen teken. In de navigatie wordt geen + of – teken gebruikt, maar de indicatie O (oost) of E (east) voor het plusteken en de indicatie W (west) voor het minteken. De waarde vinden we terug op variatiekaarten of in de kompasrozen van zeekaarten. Op Engelse zeekaarten staat bijvoorbeeld: var 5°24 W (2002) increasing 6′ annually.

De magnetische polen veranderen continu van locatie, daardoor is de declinatie voor elke locatie op aarde door de tijd heen aan verandering onderhevig.

Doordat de veldlijnen van het aardmagnetisch veld een hoek maken met het aardoppervlak, is een magnetisch kompas op de polen en op breedten groter dan 70° niet meer bruikbaar.

Bronvermelding: https://nl.wikipedia.org/wiki/Magnetische_declinatie